هنوز افراد بیشماری گالیله را اولین دانشمندی می‌دانند که نظریه "کروی بودن زمین” زمین را ارائه داد و به همین دلیل در دادگاه تفتیش عقاید محکوم شد، اما واقعاً اینطور نیست!

نظریهٔ زمین گرد یا کروی در اصل به زمان یونانیان باستان باز می‌گردد. تمدن یونان در حدود سال ۹۰۰ قبل از میلاد ظهور یافت و در طول هزار سال بعد، کمک بزرگی به ستاره‌شناسی نمود. ابتدا، در قرن ششم قبل از میلاد یونانیان دریافتند که زمین کروی است و ﺍولین بار فیثاغورث دﺍنشمند یونانی کروی بودن زمین رﺍ ﺍظهار دﺍشت. آنها برای اولین بار محیط زمین، اندازه ماه و فاصله میان آنها را بدقت اندازه گرفتند. اگرچه آنها به اشتباه معتقد بودند که زمین کره ثابتی است که جهان پیرامون آن می‌گردد، ولی برخی از اندیشه‌ها و شیوه‌های رصدشان تا اواخر قرن هفدهم کاربرد داشت. در حدود سال ۳۵۰ پیش از میلاد ارسطو، دلیل قاطعی بر گرد بودن زمین  ارائه کرد. موثرترین دلیل وی این بود که اگر کسی به طرف شمال یا به طرف جنوب مسافرت کند، در افق روبروی او ستارگان جدیدی ظاهر می‌شوند و در افق پشت سر او ستارگانی که قبلاً دیده می‌شدند، ناپدید می‌شوند. ارسطو همچنین دلیل می‌آورد که کشتیها در هر جهت که از ساحل دور شوند، ابتدا دکل آنها ناپدید می‌شود. همچنین مقطع سایه زمین بر ماه در هنگام خسوف، بدون در نظر گرفتن وضع ماه، همیشه به صورت یک دایره است. ارسطو می‌گوید همه این واقعیت‌ها فقط هنگامی می‌تواند درست باشد که زمین کروی باشد.

نیکولاس کپرنیک

نیکلاس کپرنیک که بین سالهای ۱۴۷۳ تا ۱۵۴۳می‌زیست ستاره‌شناس لهستانی بود که نظریه خورشیدمرکزی منظومه شمسی را بسط داد و به صورت علمی درآورد. وی پس از سال‌ها مطالعه و رصد اجرام آسمانی به این نتیجه رسید که بر خلاف تصور پیشینیان زمین در مرکز کائنات قرار ندارد، بلکه این خورشید است که در مرکز منظومه شمسی است و سایر سیارات از جمله زمین به دور آن در حال گردشند.

پیش از کپرنیک علم نجوم بر پایه نظریات بطلمیوس استوار بود که زمین را مرکز کائنات می‌دانست. ستاره‌شناسان دورهٔ اسلامی از زمان ابن هیثم به تناقضات فیزیکی و فلسفی موجود در مدل بطلمیوس پی برده و تلاشهای بسیاری برای حل آن از خود نشان داده بودند. خواجه نصیرالدین طوسی،قطب‌الدین شیرازی و مؤیدالدین عرضی از جمله کسانی بودند که در رصدخانه مراغه به تهیه و تنظیم مدلهای جدید غیربطلمیوسی برای حل این مشکلات پرداختند. کپرنیک نیز با همین انگیزه دست به کار شد تا مدلی غیر بطلمیوسی برای عالم تنظیم کند، و امروزه می‌توان ردپای دستاوردهای منجمین مکتب مراغه را در کارهای وی مشاهده کرد.

کپرنیک سالها مطالعه کرد تا عاقبت در اواخر عمر و در سال ۱۵۴۳ نظریه خود را منتشر کرد. وی در بستر مرگ اولین نسخه چاپ شده کتابش را دید. حدود هفتاد سال بعد در ۱۶۱۶ چاپ و فروش کتاب وی از سوی کلیسای کاتولیک رم به علت مغایرت با کتاب آسمانی ممنوع شد و این ممنوعیت تا ۱۸۳۵ ادامه داشت.

بخشی از شهرت وی به دلیل تأیید نظریه کوپرنیک (مبنی بر مرکزیت نداشتن زمین در جهان) است. او چند سال قبل از ممنوع شدن چاپ و انتشار کتاب کپرنیک _یعنی در ۱۶۱۰_ بر اساس مشاهدات خود و رصد آسمان، نظریات کپرنیک را بسط داد و به صورت علمی ثابت کرد. نظریات او بر خلاف متون مقدس کلیسا بود (متون کلیسا نظریات ارسطو را مبنی بر کروی بودن زمین پذیرفته بودند، اما زمین را مرکز کائنات می‌دانستند) و در نهایت مجبور شد میان "سوزانده شدن” یا "توبه” تصمیم بگیرد. او در سن هفتاد سالگی توبه‌نامه را امضا کرد.

اما شاید عمده شهرت گالیله در میان اخترشناسان به دلیل این باشد که وی اولین کسی بود که قمرهای مشتری و سطح ماه را رصد و بررسی کرد. همچنین او کهکشان راه شیری را تفسیر نمود و اعلام کرد که نور ماه حاصل انعکاس نور خورشید است. برخی منابع اختراع تلسکوپ را به گالیله نسبت می‌دهند.